Jaką szkołę średnią wybrać – liceum, technikum, a może szkoła branżowa?
Wybór szkoły ponadpodstawowej to jedna z pierwszych poważnych decyzji w życiu młodego człowieka. Wpływa nie tylko na kolejne lata nauki, ale często także określa przyszłą ścieżkę zawodową. Z tego powodu warto poznać wszystkie dostępne opcje, by móc podjąć świadomą decyzję. W tym artykule przyjrzymy się więc bliżej wszystkim wspomnianym typom szkół, analizując ich zalety, wady oraz to, komu najbardziej przysłuży się każda z nich.
Co warto wiedzieć przed wyborem szkoły średniej?
Zanim przejdziemy do omawiania konkretnych szkół, warto uświadomić sobie, jak ważna jest to decyzja. Błędny wybór będzie rzecz jasna stratą czasu, ale co ważniejsze, może wywoływać frustrację, a także przyczynić się do wypalenia. Z kolei, jeśli wybierzesz dobrze, zyskasz możliwość rozwinięcia swoich pasji, zdobędziesz też kompetencje niezbędne do wykonywania wymarzonego zawodu. Na samym początku powinieneś więc zadać sobie kilka pytań, takich jak:
- czy wiem, co chcę robić w przyszłości?
- czy planuję studia, a może chciałbym jak najszybciej rozpocząć pracę?
- jaką naukę wolę – praktyczną czy teoretyczną?
- „co mnie interesuje i jakie są moje mocne strony?
Szczera odpowiedź na te pytania sprawi, że twój wybór nie będzie dziełem przypadku, ale oprze się na jasnych przesłankach. Zyskasz tym samym wiarygodną wskazówkę, jaką szkołę wybrać po podstawówce. Będąc w jej posiadaniu, możesz przejść do analizowania specyfiki konkretnych szkół.
Czym jest liceum ogólnokształcące?
Jest to czteroletnia szkoła średnia, mająca za zadanie przygotować cię do egzaminu maturalnego. Nauka ma charakter teoretyczny, a głównymi adresatami LO są osoby chcące pójść później na studia wyższe. Szkoła ta daje więc szerokie możliwości dalszego kształcenia, jednakże nie zapewnia konkretnego zawodu po jej ukończeniu. Jest raczej sposobem poszerzania wiedzy, a jeśli nie masz jeszcze jasnego planu na przyszłość, zyskujesz cztery lata, by go ułożyć.
Gdy jednak wiesz już, co chciałbyś robić w dorosłości, liceum również może okazać się dobrą drogą. Coraz więcej szkół tworzy bowiem profile kształcenia, na przykład humanistyczny czy informatyczny. Wówczas dziedziny profilu realizujesz na poziomie rozszerzonym, podczas gdy inne przedmioty zapewniają wyłącznie podstawową wiedzę. Ponadto takie klasy mogą również oferować specyficzne lekcje dodatkowe. W zależności od profilu są to: nauka programowania, rozszerzony język polski, zajęcia artystyczne czy podstawy dziennikarstwa. Co ciekawe, nauka w liceum nie musi oznaczać wyłącznie przyswajania wiedzy teoretycznej. Istnieją bowiem szkoły sportowe, mundurowe oraz wojskowe, gdzie oprócz przygotowania do matury, zdobędziesz też praktyczne umiejętności.
Bez znaczenia na jaki profil się zdecydujesz, pewne przedmioty maturalne są obowiązkowe dla wszystkich. Pisemnie musisz zdawać podstawowy egzamin z matematyki, języka polskiego i wybranego języka obcego, a także zadeklarować co najmniej jeden przedmiot na poziomie rozszerzonym. Nie ominą cię też dwa egzaminy ustne, konkretnie z języka polskiego oraz wybranego języka obcego. Możesz rzecz jasna zdawać maturę z wybranych przedmiotów dodatkowych, chociażby biologii, chemii, a nawet filozofii czy historii muzyki. W tym miejscu warto zauważyć, że matura nie jest obowiązkowa. Możesz zrezygnować z jej zdawania, a zamiast pójść na studia, kontynuować naukę w szkole policealnej.
Czym charakteryzuje się szkoła branżowa?
Placówki tego typu, dawniej nazywane zawodówkami, to najszybsza droga do zdobycia konkretnego zawodu. Nauka trwa tam tylko trzy lata, a jej głównym celem jest przygotowanie cię do wykonywania pracy w wybranej branży. Otrzymasz więc teoretyczne lekcje przybliżające ci specyfikę zawodu, a także zajęcia praktyczne, gdzie wcielisz zdobytą wiedzę w życie. Co ciekawe, już wówczas zarobisz swoje pierwsze pieniądze. Elementem nauki są tam bowiem również odpłatne praktyki zawodowe, realizowane w prawdziwych firmach. Wynagrodzenie to nie będzie rzecz jasna kolosalne, jednakże pozwoli w pewnym stopniu uniezależnić się od wsparcia rodziców.
Oprócz praktycznych umiejętności, szkoła branżowa zapewnia również podstawowe kształcenie ogólne. Nie jest ono jednak na tyle pogłębione, by dać ci szansę zdawania matury. Na to pozwala dopiero dwuletnia szkoła branżowa drugiego stopnia, do której możesz się zapisać, gdy ukończysz omówiony już pierwszy stopień. Kształcenie w popularnej zawodówce nie oznacza więc konieczności rezygnacji ze studiów, choć nie jest najlepszym sposobem osiągnięcia tego celu. Sprawdzi się raczej wtedy, gdy wiesz konkretnie, czym chciałbyś się zajmować w dorosłym życiu. Dla przykładu, jeśli twoją pasją od zawsze była motoryzacja, a szkolne lekcje nigdy cię nie pociągały, zdobycie zawodu mechanika samochodowego może być najlepszym wyjściem.
Na czym polega nauka w technikum?
Technikum to swego rodzaju kompromis, łączący w sobie dwa poprzednie rodzaje szkół. Mamy tu bowiem zarówno program teoretyczny znany z liceum, jak i zajęcia praktyczne przygotowujące do pracy. Możesz więc zdawać maturę i pójść na studia, a także zdobyć uprawnienia w interesującym cię zawodzie. Co oczywiste, materiału do nauczenia jest tu najwięcej. Prawdopodobnie nie byłby on możliwy do opanowania w trzy czy cztery lata, nauka w technikum potrwa więc aż pięć lat. Z tego powodu nim wybierzesz ten rodzaj szkoły, powinieneś dokładnie wiedzieć, co chciałbyś robić w przyszłości. Jeśli bowiem podejmiesz złą decyzję, jej zmiana pociągnie za sobą poważne konsekwencje. Przede wszystkim wejdziesz na rynek pracy znacznie później, zwłaszcza gdy w grę wchodzą jeszcze studia. Jeśli jednak jesteś pewien swoich życiowych planów, technikum to świetna droga, by je zrealizować. Po ukończeniu będziesz miał w rękach dyplom technika, a oprócz tego świadectwo maturalne pozwalające kształcić się dalej. Matura nie jest oczywiście obowiązkowa, podobnie jak ma to miejsce w liceum. Gdyby więc przytłoczył cię natłok materiału, możesz z niej zrezygnować. Po ukończeniu szkoły będziesz dysponował kompetencjami do rozpoczęcia pracy, a egzamin dojrzałości zdasz wtedy, gdy uznasz, że jesteś na niego gotowy.
Pomogą ci w tym repetytoria maturalne,
Jak podjąć ostateczną decyzję?
Każdy z omówionych typów szkół ma swoje plusy i minusy, a szkoła branżowa w niczym nie ustępuje kształceniu w liceum. Nie wszyscy muszą przecież lubić naukę teorii, niektórzy znacznie lepiej czują się wykonując praktyczną pracę. Jeśli ten opis pasuje do ciebie, pójdź do szkoły branżowej i ucz się tego, co cię naprawdę interesuje. Alternatywnie, brak precyzyjnych planów również nie jest niczym złym. Szkołę ponadpodstawową wybierasz przecież w bardzo młodym wieku, kiedy to dopiero kształtuje się twój gust i zainteresowania. W takim przypadku dobrą opcją będzie liceum, gdzie zdobędziesz na tyle szeroką wiedzę, by poradzić sobie z większością kierunków studiów. Może też być tak, że z jednej strony wiesz już, co chciałbyś robić w życiu, ale jednocześnie dopuszczasz późniejszą zmianę decyzji. Wówczas najlepszą opcją będzie technikum, choć musisz pamiętać, że z uwagi na spory zakres materiału, nauka tam wymaga dużego zaangażowania i dobrej organizacji pracy.
Do rzadkości nie należą też osoby, którym przedmioty teoretyczne nie wchodzą do głowy, ale nie mają przy tym sprecyzowanych zainteresowań praktycznych. W takim przypadku warto sprawdzić, jakie zawody są dziś najbardziej pożądane na rynku pracy. Dla przykładu duży deficyt notuje obecnie branża budowlana, elektryczna czy mechaniczna. Brak pracowników wymusza oferowanie przyzwoitych zarobków, zachęcających ludzi do podejmowania tego typu zajęć. Rąk do pracy brakuje też w logistyce i transporcie, co przy nieustannie rosnącej sprzedaży wysyłkowej, zapewnia niemalże pewne zatrudnienie. Z kolei w wielu mniejszych miejscowościach ciężko znaleźć dobrego fryzjera czy kosmetyczkę, są to więc również potencjalnie dobre ścieżki kariery.
Na koniec, spróbuj poszukać swojej szansy w bolączkach współczesnego świata. Ludzie są dziś nieustannie zabiegani, nie znajdują więc czasu na gotowanie. Wszyscy oni muszą jednak coś jeść, dlatego coraz większym zainteresowaniem cieszą się diety pudełkowe czy zamawianie jedzenia z restauracji. Możesz więc ukończyć branżową szkołę gastronomiczną, a następnie otworzyć własny lokal.
KONTYNUUJ Z LIBRUS