Matura z geografii – wymagania, typowe zadania i plan nauki

Matura z geografii to perspektywiczny egzamin, dający szansę studiowania na wielu kierunkach. Jest to jednak również spore wyzwanie wymagające strategicznego podejścia, zrozumienia specyfiki arkusza i dobrze zaplanowanej nauki. W tym artykule przeprowadzimy cię przez wszystkie kluczowe aspekty przygotowań, abyś w maju ze spokojem zasiadł do arkusza egzaminacyjnego.

Czego spodziewać się na maturze z geografii?

Aktualne wymagania CKE kładą silny nacisk nie tylko na wiedzę encyklopedyczną, ale przede wszystkim na umiejętności praktyczne. Przez 180 minut możesz zdobyć 60 punktów, za poprawne rozwiązanie zróżnicowanych zadań. Obejmują one szeroki wachlarz zagadnień z zakresu geografii fizycznej, społecznoekonomicznej oraz geografii polski. Absolutnym klasykiem są zadania z mapą topograficzną, gdzie na podstawie otrzymanego materiału, będziesz musiał określić współrzędne geograficzne punktu lub opisać potencjał turystyczny danego obszaru. Innym popularnym typem poleceń są zadania obliczeniowe, obejmujące na przykład obliczanie czasu słonecznego, wskaźnika przyrostu naturalnego, a także analizę danych z rocznika statystycznego. Egzaminatorzy z pewnością zechcą też sprawdzić, czy rozumiesz przedmiot jako system naczyń połączonych. W tym celu poproszą cię na przykład o wyjaśnienie, dlaczego w danym regionie, o określonych cechach klimatycznych i glebowych, rozwinął się konkretny typ rolnictwa.

Czy można korzystać z atlasu na maturze?

To jedno z najczęściej zadawanych pytań. Odpowiedź nie jest tu jednoznaczna, gdyż z jednej strony własnych pomocy naukowych przynosić nie wolno, ale z drugiej zadania wymagają znajomości atlasu. Centralna Komisja Egzaminacyjna znalazła jednak rozwiązanie tego problemu, dołączając do arkusza maturalnego niezbędne materiały. W ten sposób, jeśli polecenia wymagają pozyskania danych zawartych w atlasie, odnajdziesz jego fragment w otrzymanych załącznikach. Twój plan nauki musi więc uwzględniać umiejętności posługiwania się takimi źródłami, gdyż inaczej nie poradzisz sobie ze sprawnym wyłuskaniem niezbędnych faktów. Na szczęście księgarnie oferują atlasy geograficzne, tworzone z myślą o przygotowaniach do rozszerzonej matury. Znajdziesz tam oczywiście treści dostępne w każdym innym wydaniu, ale przede wszystkim przykłady zadań odwołujących się do tych danych. Dzięki temu łatwiej będzie ci pojąć, w jakim zakresie wiedza z atlasu sprawdzana jest podczas egzaminu.

Jak uczyć się map pamięciowo?

Mimo posiadania danych z arkusza, znajomość map świata i Polski to umiejętność niezbędna. Nie warto jednak ich na siłę wkuwać, ale zastosować kilka metod ułatwiających przyswojenie sobie potrzebnych informacji. Na początek zacznij od zarysowania w pamięci kontynentów i oceanów. Następnie umiejscawiaj na nich największe państwa, by stopniowo przechodzić do mniejszych. Podobne podejście zastosuj do rzek – najpierw Wisła i Odra, a dopiero później ich dopływy. Ponadto, ucz się aktywnie. Drukuj lub rysuj samodzielnie konturowe mapy, by potem uzupełniać je nazwami. Jest to jedna z najskuteczniejszych technik zapamiętywania, gdyż angażujesz w ten sposób pamięć ruchową. Możesz też wykorzystać skojarzenia, a także układać zabawne słowa z pierwszych liter nazw państw. Dodatkowym rozwiązaniem są aplikacje mobilne, oferujące niemal nieograniczone możliwości przyjemnej nauki. Znajdziesz tam mapę niemal każdego miejsca na świecie, w dowolnym formacie i skali.

Jak pisać odpowiedzi opisowe w geografii?

Zadania otwarte, wymagające sformułowania dłuższej odpowiedzi, to miejsce, gdzie możesz zyskać lub stracić najwięcej punktów. Kluczem jest więc precyzja i trzymanie się kilku kluczowych zasad, dzięki którym zmaksymalizujesz punktację. Po pierwsze, czytaj zadania ze zrozumieniem. Każde polecenie wymaga innego typu odpowiedzi, na przykład wyjaśnienia, uzasadnienia czy porównania. Co równie ważne, stosuj przemyślaną argumentację. Nie może być ona zbiorem luźno powiązanych tez – znacznie lepiej zastosować ciąg przyczynowo-skutkowy. W ten sposób udowodnisz, że nie tylko przyswoiłeś dane, ale rozumiesz skomplikowane procesy zachodzące na świecie. Gdy natomiast zadanie posiada materiał źródłowy, odwołaj się do niego w odpowiedzi. Cytuj dane i nawiązuj do map, by udowodnić, że umiesz analizować przedstawione tam informacje. Oprócz tego, używaj profesjonalnej terminologii geograficznej. Będzie to sygnał dla egzaminatora pokazujący twoją biegłość w języku przedmiotu.

Ile czasu poświęcać na zadania obliczeniowe?

Zadania tego typu bywają czasochłonne, a egzamin trwa jedynie 180 minut. Musisz więc opracować odpowiednią strategię, by nie zmarnować zbyt wiele czasu na zadanie, którego nie potrafisz rozwiązać. Najlepiej podziel sobie czas trwania egzaminu na liczbę możliwych do uzyskania punktów. W wyniku takiego działania otrzymasz 3 minuty na każdy punkt. Dla przykładu, jeśli zadanie jest warte 2 punkty, nie powinieneś poświęcać mu więcej niż 6 minut. Zamiast tego przejdź do następnego, a do problematycznego polecenia możesz wrócić pod koniec egzaminu. Liczy się przecież wynik końcowy, a o wiele lepiej zdobyć punkty na łatwiejszych zadaniach, niż utknąć na jednym, nie rozwiązując kolejnych. By wyrobić w sobie taki nawyk, pracuj z próbnymi arkuszami. Dzięki temu nauczysz się działać pod presją czasu, co jest niezbędne na maturze. Dowiesz się też, ile minut zajmują ci poszczególne typy zadań. Wówczas możesz ćwiczyć właśnie je, zamiast przerabiać coś, co potrafisz już rozwiązać w mgnieniu oka.