Jak określić poziom znajomości języka angielskiego? Testy, samoocena i mapowanie na CEFR

Chcąc poprawić swój angielski, należy najpierw ustalić aktualny poziom znajomości tego języka. Dopiero wtedy można dobrać odpowiednie materiały do dalszej edukacji, postawić sobie realistyczne cele rozwoju i skutecznie komunikować posiadane już umiejętności. W tym poradniku przeprowadzimy cię przez najważniejsze metody oceny – od prostych testów online, przez rzetelną samoocenę, aż po międzynarodowe standardy.

Fundament oceny – czym są poziomy CEFR?

Zanim omówimy szczegółowe metody oceny, musimy zrozumieć wspólny mianownik, do którego będziemy się odnosić. Jest nim CEFR, czyli międzynarodowa skala opisująca umiejętności językowe w sposób zrozumiały na całym świecie. Wyróżniamy tu sześć stopni biegłości językowej: A1, A2, B1, B2, C1 i C2. Pierwszy stopień zakłada, że rozumiesz i stosujesz podstawowe zwroty, takie jak przedstawienie siebie czy zadanie pytania o miejsce zamieszkania. Na drugim poziomie potrafisz porozumiewać się w bardziej złożony sposób, choć dotyczy to jedynie prostych sytuacji codziennych. W stopniu B1 rozumiesz już główne wątki wypowiedzi w znanych ci dziedzinach, nie boisz się też rozmawiać podczas zagranicznych wyjazdów. Z kolei B2 oznacza rozumienie złożonych tekstów na rozmaite tematy, porozumiewanie się z rodzimymi użytkownikami języka, a także formułowanie złożonych wypowiedzi pisemnych. Będąc na etapie C1, odnajdujesz się w dłuższych tekstach, dostrzegając ich ukryte znaczenie. Na ostatnim poziomie bez problemu rozumiesz praktycznie wszystko, co usłyszysz czy przeczytasz. Wyposażony w całą tę wiedzę, możesz przeprowadzić samoocenę kompetencji językowych. Pamiętaj jednak, że jest to jedynie narzędzie orientacyjne, a żeby było ono jakkolwiek skuteczne, musisz krytycznie podchodzić do własnych umiejętności.

Czy testy online są wiarygodne?

Pierwszym krokiem do potwierdzenia własnej oceny sytuacji są darmowe testy dostępne w Internecie. Ich ogromną zaletą jest krótki czas trwania – większość rozwiążesz w mniej niż godzinę. Zapewniają jednak jedynie ograniczony obraz sytuacji, gdyż opierają się głównie na zadaniach wielokrotnego wyboru. Nie sprawdzają też poprawności mówienia i pisania, a to te umiejętności wykorzystujemy najczęściej. Co więcej, jakość takich testów jest mocno zróżnicowana. Tylko niektóre przygotowali profesjonaliści, na przykład pracujący w British Council. Całą resztę prawdopodobnie stworzyli amatorzy, a to rodzi ryzyko występowania błędów w samym arkuszu. W związku z tym internetowe sprawdziany powinieneś traktować wyłącznie jako narzędzie pomocnicze. W ten sposób sprawdzaj jedynie trafność własnej samooceny, ale jeśli chcesz pochwalić się znajomością języka przed pracodawcą, sięgnij po inną metodę weryfikacji.

Czy warto iść na test diagnostyczny w szkole językowej?

Odpowiedź na to pytanie jest jednoznaczna – to doskonały sposób na poznanie swoich umiejętności. Różnicę zauważysz już w samej strukturze sprawdzianu, gdyż zazwyczaj dzieli się go na dwie części – pisemną oraz ustną. W tej pierwszej sprawdzisz gramatykę, słownictwo, czytanie ze zrozumieniem, często zawiera ona też krótkie zadanie pisemne. Kluczowym elementem jest jednak część ustna trwająca zwykle kilkanaście minut. Wówczas egzaminator oceni twoją płynność wypowiedzi, poprawność wymowy, zakres słownictwa i zdolność do formułowania myśli w czasie rzeczywistym. Otrzymujesz więc kompleksową ocenę, wydaną przez doświadczonych praktyków, potrafiących precyzyjnie ustalić stopień znajomości języka. Zyskasz też cenne wskazówki odnośnie obszarów, które wymagają od ciebie najwięcej pracy. Co jednak najważniejsze, końcowa ocena będzie uwzględniała skalę CEFR. Szkoły językowe stosują ją bowiem z automatu, gdyż tylko tak mogą przydzielać kursantów do odpowiednich grup szkoleniowych.

Jak mierzyć postępy w domu?

Choć rzetelny test daje najlepszy obraz sytuacji, ciągłe płacenie za takie egzaminy nie brzmi zbyt zachęcająco. Na szczęście istnieje kilka prostych sposobów, by samemu śledzić postępy. Po pierwsze, twórz dłuższe formy pisemne. Możesz na przykład prowadzić dziennik, a jeśli nie dysponujesz wystarczającą ilością czasu, pisz krótkie podsumowania tygodnia. Gdy po kilku miesiącach porównasz takie prace, zobaczysz ogromną różnicę. Oprócz pisania, równie istotne jest mówienie. Przynajmniej raz w miesiącu nagraj więc kilkuminutową wypowiedź, którą odsłuchasz za pół roku. Prawdopodobnie sam będziesz zdumiony, jak dużo zmieniło się w twojej płynności i zakresie słownictwa. Co jasne, nie unikaj testów. Wybierz kilka rzetelnych, a następnie rozwiązuj je na przykład co kwartał. Jeśli wyniki się poprawiają, oznacza to, że podejmowane działania przynoszą efekty.

Ile czasu potrzeba, aby przejść z B1 na B2?

Niestety, nie ma jednej odpowiedzi na to pytanie. Czas zależy tu od wielu czynników, z czego najważniejszy to intensywność nauki. Inaczej rozwija się osoba ucząca się dwie godziny dziennie, a inaczej ktoś poświęcający jedynie godzinę tygodniowo. Ponadto, liczą się metody nauki. Najlepsze efekty daje korzystanie ze zróżnicowanych materiałów edukacyjnych, zamiast skupiać się wyłącznie na rozwiązywaniu ćwiczeń z podręczników językowych. Przyspieszeniu efektu sprzyja jeszcze regularne obcowanie z naturalnym językiem, na przykład słuchanie podcastów czy oglądanie filmów w oryginale. Na koniec, wszyscy mamy nieco inne predyspozycje do nauki języków. Z tego powodu jeden człowiek opanuje niezbędny materiał w kilka miesięcy, podczas gdy drugi nie zdoła tego zrobić w przeciągu roku. Nie sugeruj się więc doświadczeniami innych, ale pamiętaj, że każdy z nas przyswaja wiedzę w różnym tempie.