Jak odwołać się od decyzji szkoły? – poznaj obowiązujące procedury

Moment, w którym uczeń otrzymuje decyzję szkoły, z którą się nie zgadza, bywa wyjątkowo stresujący. Pojawia się wówczas poczucie bezsilności lub niesprawiedliwości, warto jednak pamiętać, że system oświatowy przewiduje prawo do odwołania. W tym artykule wyjaśniamy, od jakich decyzji możesz się odwoływać, w jakich terminach należy to zrobić oraz jak napisać skuteczny wniosek odwoławczy.

Odwołanie od negatywnej decyzji rekrutacyjnej

Jak wiadomo, szkoły średnie dysponują ograniczoną liczbą miejsc. W związku z tym nie każdy uczeń może zostać przyjęty, z czym przeważnie trzeba się pogodzić. Czasem jednak warto się od negatywnej decyzji odwołać albo chociaż poznać powody, które zaważyły na wyniku rekrutacji. Z taką sytuacją mamy do czynienia na przykład wtedy, gdy nazwisko kandydata nie pojawiło się na liście uczniów nieprzyjętych, co prawdopodobnie oznacza, że z jakiegoś powodu jego dokumenty w ogóle nie były brane pod uwagę. Inny przypadek to brak kwalifikacji pomimo uzyskania wyższej punktacji niż punktacja kandydatów zakwalifikowanych. Wówczas najpierw należy samemu policzyć punkty, a jeśli nadal wyniki się nie pokrywają, można domniemywać, że szkoła popełniła błąd. Zanim jednak przejdziemy do odwołania, trzeba złożyć wniosek do komisji rekrutacyjnej, by pisemnie uzasadniła podjętą decyzję. Dopiero wyposażeni w takie pismo możemy rozważać złożenie odwołania.

Jak napisać odwołanie od decyzji szkoły?

Choć prawo nie określa sztywnego wzoru omawianego dokumentu, musi on spełniać pewne standardy formalne i stylistyczne. Na samej górze umieszczamy więc miejscowość i datę, a także dane osoby składającej wniosek. Co istotne, nie mówimy tu o danych kandydata, ale jego prawnego opiekuna. W dalszej części należy wskazać adresata, czyli imię i nazwisko dyrektora, wraz z adresem placówki. Kolejny element to nagłówek, na przykład „Odwołanie od decyzji komisji rekrutacyjnej”. Teraz nadchodzi czas na treść dokumentu, w której trzeba wyjaśnić powody odwołania oraz krótko je uzasadnić. Na koniec pozostaje jedynie pismo podpisać, co robi rzecz jasna prawny opiekun kandydata.

Warto tu wspomnieć, że dyrektor ma 7 dni na odpowiedź, która – podobnie jak wcześniejsza decyzja – może być negatywna. Wówczas pozostaje jeszcze droga sądowa, choć skorzystanie z niej ma sens wyłącznie wtedy, gdy mamy pewność, że placówka działała niezgodnie z prawem.

Do jakich szkół można złożyć odwołanie?

By odpowiedzieć na to pytanie, należy przypomnieć sobie działanie systemu rekrutacji do szkół ponadpodstawowych. Kwalifikacja przyznawana jest tam oczywiście na podstawie punktów, ale równie ważna jest tak zwana lista preferencji. Dodaje się do niej wszystkie interesujące placówki w odpowiedniej kolejności. Na pierwszym miejscu musi znaleźć się najbardziej pożądane liceum lub szkoła branżowa, a niżej te, które uczeń bierze pod uwagę, gdy tam się nie zakwalifikuje. W związku z tym, jeśli dziecko dostanie się do placówki z pierwszego miejsca rankingu, nie można pisać odwołania do liceum umieszczonego dalej. Ta szkoła nie miała bowiem szansy zapoznać się z dokumentami rekrutacyjnymi, nie mogła więc przyjąć ucznia w swoje mury. Wniosek o przyjęcie wysyłany jest dalej tylko w sytuacji, gdy miejsc zabrakło i trzeba ich poszukiwać w instytucjach edukacyjnych, umieszczonych niżej.

Odwołanie od rocznych ocen klasyfikacyjnych

Będąc już uczniem szkoły, również można odwoływać się od rozmaitych decyzji. Doskonałym przykładem są roczne oceny, zarówno z zajęć edukacyjnych, jak i zachowania. Trzeba tu jednak pamiętać, że nie odwołujemy się od oceny, ale od trybu jej ustalenia. Dlatego w odwołaniu nie można napisać chociażby „Nauczyciel wystawił mi trójkę, mimo że zasłużyłem na czwórkę”. Należy natomiast wskazać konkretną podstawę prawną, której nie dochowano przy określaniu wysokości oceny. Istnieje na przykład przepis stanowiący, że nauczyciel powinien poinformować klasę, jaka jest w danym roku podstawa oceniania. Niedopełnienie tego obowiązku będzie więc naruszeniem prawa, co daje możliwość skutecznego odwołania. Nawet gdy dyrektor przyzna nam rację, nie oznacza to automatycznej zmiany wystawionej oceny. Dochodzi wówczas do powołania specjalnej komisji, której zadanie to sprawdzenie faktycznej wiedzy ucznia. Musi on więc zdać egzamin z danego przedmiotu, a decyzja wspomnianego organu kończy całą procedurę.

Odwołanie od decyzji o skreśleniu z listy uczniów

Jest to chyba najpoważniejszy rodzaj szkolnych odwołań, gdyż przepisy są tu mało precyzyjne. Nie zawierają bowiem listy przypadków, kiedy można wydalić podopiecznego ze szkoły. Za każdym razem dyrektor wykonuje ten krok indywidualnie, w oparciu na statucie i wewnętrznych regulaminach placówki. Wcześniej konsultuje się z radą pedagogiczną, która podejmuje stosowną uchwałę. Co więcej, wydalić można ucznia tylko wtedy, gdy ukończył on już 18 lat. Osoby niepełnoletnie podlegają bowiem obowiązkowi szkolnemu, nie mogą więc stracić miejsca nauki.

Mimo ograniczonej szczegółowości prawa, omawiane postanowienie jest decyzją administracyjną. Dzięki temu istnieje procedura odwoławcza, określona w Kodeksie Postępowania Administracyjnego. Wygląda ona niemal identycznie jak przy innych orzeczeniach tego typu. Należy więc złożyć odwołanie do organu nadzorczego za pośrednictwem wydającego postanowienie. W tym przypadku pismo kieruje się do kuratorium oświaty, jednak nie bezpośrednio, ale poprzez dyrektora szkoły. To on ma obowiązek przekazać je dalej, a składający powinien otrzymać potwierdzenie przyjęcia dokumentu.

Co musi znaleźć się w odwołaniu do dyrektora?

Sam wygląd pisma omówiliśmy już wcześniej, nie będziemy więc robić tego raz jeszcze. Warto jednak pochylić się nad treścią, gdyż stworzenie jej wymaga skrupulatności i znajomości przepisów. Przede wszystkim należy wskazać podstawę prawną umożliwiającą złożenie odwołania. Może ona pochodzić z ustaw i rozporządzeń oświatowych, gdyż podlegają im wszystkie placówki publiczne. Inne źródła to statut szkoły, jej regulamin bądź przyjęty system oceniania. Dodatkowo w treści należy jasno wskazać swoje oczekiwania, również na podstawie prawa. Dla przykładu można prosić o powołanie komisji w celu ustalenia oceny. Jest to kluczowe, gdyż jak już wiemy, jedynie taką możliwość przewidziano. Jeśli więc treść będzie zawierała żądanie automatycznej zmiany stopnia na wyższy, nie zostanie uznana. Na koniec, złą praktyką jest uleganie emocjom. Odwołanie ma charakter pisma urzędowego, dlatego powinno zawierać jedynie elementy niezbędne. Nie warto pisać o niesprawiedliwym nauczycielu czy szkolnym stresie, gdyż z formalnego punktu widzenia kwestie te nie mają znaczenia.

Kiedy jeszcze warto się odwoływać?

Najpopularniejsze odwołania do szkoły już omówiliśmy, jednakże to nie wyczerpuje listy tego typu dokumentów. Wielu rodziców zastanawia się na przykład, czy można napisać wniosek odwoławczy do przedszkola. Na szczęście takie pismo również jest dopuszczalne, a jeśli zostanie dobrze umotywowane, istnieje duża szansa na powodzenie. Opiekunowie często rezygnują bowiem z uzyskanego miejsca, decydując się na przedszkole prywatne bądź opiekę rodziny. Wówczas miejsce trafia ponownie do puli, dlatego zawsze warto spróbować. Sama procedura działa podobnie jak w przypadku pisania odwołań do szkoły średniej. Najpierw trzeba więc uzyskać uzasadnienie decyzji o nieprzyjęciu dziecka, by następnie napisać skuteczne odwołanie. Kolejne podobieństwo to terminy, w których można się odwoływać. Na złożenie wniosku o uzasadnienie przewidziano 7 dni od momentu ogłoszenia decyzji, a po otrzymaniu wspomnianego dokumentu biegnie tydzień na sporządzenie odwołania.

Podsumowanie

Choć na pierwszy rzut oka proces odwoławczy może wydawać się skomplikowany, nie należy z niego rezygnować, gdyż jest on fundamentalnym prawem każdego ucznia i rodzica. Walka o sprawiedliwe traktowanie nie oznacza roszczeniowości, ale świadczy o społecznej dojrzałości i świadomości obywatelskiej. Znajomość przepisów, dotrzymywanie terminów i skupienie na faktach to klucze, które pozwolą napisać skuteczne odwołanie od większości krzywdzących decyzji.